सावधान! लहान मुले नेहमी मोबाईल वरच असतात का ? या आजारांचा धोका…

Children To Mobile Phones Harm Caused: पोर्तुगीज फुटबॉलपटू क्रिस्टियानो रोनाल्डोने त्याच्या 11 वर्षाच्या मुलाला मोबाईल का घेतला नाही? नुकताच त्याने त्याच्या यूट्यूब पेजवर याचा व्हिडिओ अपलोड केला होता. आपल्या देशात आता मोबाईल क्रांती आली. लोक आपल्या मोबाइलला फोनवर इतके स्थिर असल्यामुळे नातेसंबंध आणि वास्तविक आपल्या जवळच्या माणसांशी संपर्क तुटला आहे. मोबाईलचा तरुणांच्या सामान्य वाढीवर कसा प्रभाव पडतो? याचे हे स्पष्टीकरण आहे…

Get your Smartphone Now At 30% Off On Amazon!

स्क्रीन ॲडिक्शनची वारंवारता वाढली आहे. मुले सतत त्यांच्या मोबाईलकडे टक लावून पाहत असतात आणि पालक त्यांना रडू नये म्हणून त्यांना खेळण्यासाठी मोबाईल देखील देत असतात. परिणामी, भारतीय मुलांमध्ये स्क्रीन ॲडिक्शनचे प्रमाण गगनाला भिडले आहे. या घटकांमुळे भारतीय मुलांचा स्क्रीन टाइम वाढला आहे आणि त्यांच्यामुळे एक प्रकारचे व्यसन होत असल्याचा दावा केला जात आहे. या अर्थाने, जाणीवपूर्वक पालक आणि आरोग्य यंत्रणा व्यावसायिकांनी हा धोका वेळीच पाहून तरुण मुलांना खेळपट्टीवर खेळण्यासाठी पाठवण्याचा सल्ला दिला आहे. कारण मोबाईल फोनकडे जास्त वेळ टक लावून पाहिल्याने मुलांना विविध समस्या उद्भवू शकतात, अशी शक्यता वर्तवली जात आहे.

जर्नल ऑफ द इंटरनॅशनल चाइल्ड न्यूरोलॉजी असोसिएशनने मानसशास्त्रज्ञ डॉ. एरिक सिग्मन यांचा लेख प्रकाशित केला. लहान मुलांचा वाढता स्क्रीन वेळ “ॲडिशन” असे लेबल केले जात आहे. सिग्मन यांनी नमूद केले की, ‘स्क्रीन ॲडिक्शन’ हा एक शब्द आहे जो मोबाइल, टीव्ही, स्मार्ट घड्याळे, टॅब्लेट, कॉम्प्युटर, गेम, किंडल्स इत्यादी विविध माध्यमांद्वारे स्क्रीन पाहण्यात गुंतलेल्या तरुणांची संख्या दर्शवण्यासाठी वापरला जातो.

लहान मुले नक्कल करायला शिकतात

अनेक सात ते आठ वर्षांच्या मुलांना डोळ्यांचा त्रास होतो आणि ते डोळ्यांशी संपर्क साधू शकत नाहीत. एका ठिकाणी लक्ष केंद्रित करू शकत नाही. निदानानुसार त्याला ऑटिझम आहे. त्यांचा दृष्टिकोन फलकावरील शब्दांकडे नाही. अंकगणित किंवा इतर अभ्यासक्रम सोडवणेही आव्हानात्मक वाटते. हे स्क्रीनच्या व्यसनाशी अप्रत्यक्षपणे जोडलेले आहे. तरुण मुले टीव्हीवर जे पाहतात ते कॉपी करण्यासाठी त्यांचे उच्चार बदलू लागतात. डॉक्टरांना वाटते की 3 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या तरुणांसाठी हा जास्त स्क्रीन टाइमचा परिणाम आहे.

डोळे वाचवण्यासाठी स्क्रीन टाइम कमी करा.

महापालिकेच्या आरोग्य विभागाच्या अभ्यासानुसार जे मुले स्क्रीनकडे पाहण्यात जास्त वेळ घालवतात त्यांना मायोपिया दिसून येतो. त्यांच्या डोळ्यांची स्थिती बिकट होते. या आजाराची स्थिती दीर्घकाळ राहिल्यास रेटिनल डिटेचमेंट, काचबिंदू आणि मॅक्युलर डिजनरेशन उद्भवतात. मेंदूला डेटावर वेगाने प्रक्रिया करण्यासाठी आपली स्पष्ट दृष्टी आवश्यक असल्याने, दृश्य केंद्रांवरील हा ताण शिकण्याच्या आणि वेगवान विचारांच्या विकासावर प्रभाव टाकू शकतो. अशा प्रकारे नेत्ररोग तज्ञांनी सल्ला दिला आहे की जर तुम्हाला तुमच्या डोळ्यांची स्थिती कायम ठेवायची असेल तर तुम्ही तुमचा स्क्रीन टाइम कमी करावा.

हेही वाचा: चॉकलेट प्रेमींनो, सावध रहा; चॉकलेट बद्दल अभ्यासात एक धक्कादायक बाब समोर आली आहे.

तंत्रिक विकास थांबू शकतो.

या शारीरिक आणि मानसिक अडचणींमुळे दीर्घकालीन वैद्यकीय समस्या प्रौढत्वात राहण्याची शक्यता असते. प्रौढांचे मेंदू आधीच परिपक्व झाल्यामुळे, स्क्रीनच्या वेळेत या वाढीचा त्यांच्यावर कमी परिणाम होतो; असे असले तरी, मुलांच्या मेंदूच्या विकासामध्ये त्यांच्या सतत मोबाईल उपकरणे पाहण्याने लक्षणीय बदल होत आहेत. त्यामुळे मुले स्वायत्त निर्णय घेण्याची त्यांची क्षमता गमावतात आणि त्यांची स्क्रीन रिलायन्स वाढते. स्क्रीनकडे पाहिल्याने त्यांच्या मज्जातंतूंच्या वाढीस अडथळा येऊ शकतो.

ज्ञानेंद्रियांचा विकास मंदावतो

या संदर्भात लिहिलेल्या प्रबंधानुसार, पाच वर्षांखालील मुलांना मेंदूचा त्रास होतो आणि स्क्रीन टाइम वाढल्याने ज्ञानेंद्रियांचा विकास मंदावतो. अभ्यासात असे आढळून आले आहे की उच्च स्क्रीन वापरामुळे मुलांचा विकास विलंब होऊ शकतो, विशेषत: भाषा शिकणे आणि संप्रेषणाच्या क्षेत्रात, दोन वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या बालकांमध्ये मोठ्या वर्तनात्मक बदलांसह. या स्थितीचा थेट अधिक स्क्रीन वेळेशी काहीही संबंध नाही. तथापि, तज्ञांचा असा दावा आहे की हे निश्चितपणे अधिक मुलांना न्यूरोडेव्हलपमेंटल समस्यांकडे नेत आहे.

Children To Mobile Phones Harm Caused

मुलांची वाढती मेंदूची विकृती आणि स्क्रीन वेळ

मोबाईल स्क्रीन पाहण्याची सर्वात मोठी समस्या म्हणजे मुलांच्या खेळण्याच्या सवयी हळूहळू नाहीशा होत आहेत आणि त्यांच्यामध्ये लठ्ठपणाचे प्रमाण वाढत आहे. एक प्रकारचा लठ्ठपणाचा महामारी येथे अस्तित्वात आहे. ही मुले खूप मोठी झालेली दिसतात. वजन वाढल्यामुळे आरोग्याच्या समस्या वाढत आहेत. एकीकडे, भारतात हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधीच्या आजारांचे प्रमाण वाढत आहे, तर तरुण पिढीचा-किशोरांचा-मोबाईल फोन आणि इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांवर स्क्रीन टाइम वाढत आहे.

जागतिक आरोग्य संघटनेचे काय म्हणणे

जागतिक आरोग्य संघटनेच्या ( WHO ) मते दोन वर्षांखालील लहान मुलांनी स्क्रीनकडे पाहणे डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी खूप धोकादायक ठरविले आहे. केवळ शिक्षणासाठी डोळ्यांची योग्य काळजी घेत 2 ते 5 वर्षांच्या मुलांना एक तास किंवा त्याहून कमी वेळे स्क्रीन पाहण्याची गरज आहे. आठवडाभर एक तास आणि विकेण्डला तीन सात अशी स्क्रीन पाहण्याची गरज हि जागतिक आरोग्य संघटनेने केलेली आहे. सहा वर्षे किंवा त्याहून मोठ्या वयाच्या मुलांबद्दल अशी काही शिफारस केलेली नसली तरी शारीरिक व्यायाम आणि दैनंदिन ॲक्टीव्हीटीज लहान मुलांनी करणे खूप गरजेचे आहे.